W kleszczach rosyjskiego i tureckiego kryzysu (1998-2000 r.) 
W ciągu omawianego dwulecia gruziński rozwój prawie zniknął. Przyrost PKB sięgał w porywach 3%, eksport zmalał o 20% i radykalnie spadła wartość importu. Złamanie wzrostowych trendów było w dużej mierze wywołane czynnikami zewnętrznymi. Najpoważniejsze z nich to: kryzysy walutowe u sąsiadów, z którymi Gruzja utrzymywała najsilniejsze relacje gospodarcze. Eksport do Rosji stanowił najważniejszą pozycję w przychodach z zagranicznego handlu Gruzji (27% wartości eksportu w 1997r.), mimo nieporównywalnie mniejszego niż w okresie sowieckim poziomu obrotów. Z kolei po upadku Związku Sowieckiego i otwarciu granicy dawnym z NATO-wskim wrogiem - Turcją - dynamicznie rozwijał się handel z tym krajem (20% wartości eksportu w 1997 r.), co stanowiło podstawę względnego dobrobytu przygranicznej Adżarii. Kryzysy w Rosji i Turcji spowodowały radykalne zmniejszenie gruzińskiego eksportu do tych państw a ponadto wyraźnie zmniejszyło się zaufanie inwestorów do gospodarek całego regionu.
Z drugiej strony wystąpiło szereg przyczyn wewnątrz kraju, które zahamowały dalszy rozwój. Okazało się, że wzrost gospodarczy natrafia na poważne bariery. Wśród głównych problemów należy wymienić: zbyt wolną transformację strukturalną gospodarki, nieefektywne zarządzanie, skorumpowaną i niewydolną administrację, kapitałową słabość systemu bankowego, gwałtownie rozwijający się przemyt. Szacuje się, że przemyt zapewnia co najmniej połowę przychodów samozwańczych republik tj. Abchazji i Południowej Osetii. Podczas rządów Szewardnadze na nielegalnych transakcjach z separatystami korzystało w dużej mierze otoczenie prezydenta i rządu gruzińskiego. Oczywiście, wymienione uwarunkowania wewnętrzne nie odpowiadają za tak raptowne zahamowanie wzrostu gospodarczego. Tym niemniej ograniczają tempo rozwoju gospodarki w długim okresie, pogłębiają kryzysy spowodowane czynnikami zewnętrznymi i utrudniają wyjście z nich.
W odpowiedzi na opóźnienia w dalszym reformowaniu gospodarki oraz brak postępu we wdrażaniu uzgodnień z instytucjami międzynarodowymi Międzynarodowy Fundusz Walutowy czasowo zawiesił współpracę z Gruzją. Ogół niekorzystnych zjawisk zewnętrznych i zewnętrznych nasilił destrukcyjny wpływ na gospodarkę, co obrazują wskaźniki makroekonomiczne. Załamanie wzrostu gospodarczego i dewaluacja miejscowej waluty (lari) przełożyło się na drastyczny, bo aż 22-procentowy spadek Produktu Krajowego Brutto per capita wyrażonego w USD (wykres nr 6).
a - wartości obliczone przez autora na podstawie dostępnych danych
Źródło danych:
National Bank of Georgia, Annual Report 1998, Tbilisi 1999;
State Department for Statistic of Georgia, Statistic Yearbook 2003,Tbilisi 2004
Źródło danych:
National Bank of Georgia, Annual Report 1998, Tbilisi 2002;
wstecz
AZERBEJDŻAN
GRUZJA