autor: Piotr Prokopiuk
informacje bibliograficzne: Praca magisterska obroniona w Zakładzie Historii Krajów Europy Wschodniej na Uniwersytecie Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie, promotor prof. dr hab. Marek Mądzik
zawartość: 130 stron, mapy, tabele
streszczenie: Celem pracy jest scharakteryzowanie najważniejszych elementów kształtujących gruzińską drogę do: uzyskania własnej państwowości i jej umocnienia oraz prób utrzymania zagrożonej przez czynniki wewnętrzne i zewnętrzne integralności terytorialnej Część pierwsza opracowania opisuje procesy formujące gruzińską świadomość narodową i historyczną - od przemian etnicznych, po działalność opozycji antykomunistycznej. W ten sposób ukazana jest od starożytnych początków po rozpad imperium radzieckiego historia państwowości gruzińskiej. Cześć druga pracy przedstawia czynniki wewnętrzne i zewnętrzne, które wpłynęły na odzyskanie przez Gruzję niepodległości i jej demokratyzację oraz wpływ na suwerenność państwa poczynań trzech prezydentów Republiki Gruzińskiej: Zwiada Gamsachurdii, Eduarda Szewardnadzego i Micheila Saakaszwiliego. Analiza działalności przywódców państwa gruzińskiego ma na celu przewartościowanie ich dokonań. Nacjonalista Z. Gamsachurdia ukazany zostaje jako rewolucjonista, który podrywa Gruzinów najpierw do walki o wolność przeciwko komunistom, a następnie do walki o władzę przeciwko swoim rodakom. Rozdział ten, przede wszystkim próbuje potwierdzić dwie tezy: rządy E. Szewardnadzego nie doprowadziły do upadku państwa, a prezydentura M. Saakaszwiliego zbliżyła gruzińską państwowość do zachodnich demokracji. Ostatni rozdział opracowania opisuje genezę, przebieg, charakter i skutki dążeń separatystycznych mniejszości narodowych i religijnych zamieszkujących terytorium Gruzji. W pierwszej kolejności przedstawione są dążenia Ormian w Dżawachetii-Meschetii, Azerów w Kwemo Kartllii i islamskich Adżarów, które bezpośrednio nie zagroziły integralności terytorialnej państwa. Pozostałe regiony separatystyczne: Abchazja i Osetia Południowa zostają zdefinowane jako tzw. "parapaństwa" w granicach Republiki Gruzińskiej. Dalsza analiza ukazuje eskalację i umiędzynarodowienie dążeń niepodległościowych Abchazów i Osetyjczyków, które prowadzą do tragicznej wojny Gruzji z Rosją. Przebieg i skutki konfliktu gruzińsko-rosyjskiego potwierdzić mają tezę o definitywnej utracie przez Gruzję jednolitej państwowości.
autor: Natalia Konarzewska
informacje bibliograficzne: artykuł napisany na potrzeby Kaukaz.pl
zawartość: 18 stron, mapa, zdjęcia
streszczenie: Artykuł ma na celu przedstawienie zarysu historii islamu w Azerbejdżanie oraz przedstawienie sekularnego dziedzictwa republiki. Jest również próbą prognozy, czy w Azerbejdżanie istnieje ryzyko polityzacji i radykalizacji islamu, oraz jakie czynniki społeczne, ekonomiczne i kulturowe mogą mieć wpływ na ten proces.
autor: Natalia Konarzewska
informacje bibliograficzne: artykuł napisany na potrzeby Kaukaz.pl
zawartość: 19 stron
streszczenie: Niniejszy artykuł jest próbą klasyfikacji terytorialnych skutków sporu Armenii i Azerbejdżanu o Górski Karabach. Przedmiotem analizy będą zatem motywacje i aspiracje Ormian karabachskich oraz stanowisko Armenii w sporze, które pozwolą określić, czy spór był projektem separatystycznym czy też irredentystycznym. Artykuł przedstawia również teoretyczne aspekty dotyczące przyczyny separatyzmu i irredentyzmu na Kaukazie Południowym, z uwzględnieniem skomplikowanego dziedzictwa radzieckiego etnofederalizmu.
autor: Natalia Konarzewska
informacje bibliograficzne: Praca magisterska obroniona w Instytucie Nauk Politycznych na Wydziale Dziennikarstwa i Nauk Politycznych Uniwersytetu Warszawskiego, promotor: prof. dr hab. Tadeusz Bodio
zawartość: 115 stron, mapy
streszczenie: Przedmiotem niniejszej rozprawy jest określenie przyczyn, charakterystyka przebiegu oraz wskazanie konsekwencji sporu Armenii i Azerbejdżanu wokół Górskiego Karabachu. Analiza jest próbą charakterystyki istoty konfliktów zbrojnych na obszarze postradzieckim na przykładzie sporu karabachskiego - obejmuje poziom historyczny, polityczny oraz międzynarodowy konfliktu.
Pierwsza część pracy dotyczy uwarunkowań historycznych sporu oraz wykorzystania historii do celów politycznych. W następnych częściach analizowany jest poziom polityczny konfliktu, który dotyczy wpływu upadku Związku Socjalistycznych Republik Radzieckich oraz proces anarchizacji struktur państwowych na przebieg sporu oraz uwarunkowań jego militaryzacji.
Ponadto analiza dotyczy również poziomu międzynarodowego konfliktu, a w szczególności procesu pokojowego w ramach specjalnie powołanej Grupy Mińskiej w ramach Organizacji Bezpieczeństwa i Współpracy w Europie. Poruszona zostaje również problematyka dotycząca kwestii geopolitycznych, zwłaszcza w kontekście stosunków stron sporu z kluczowymi aktorami regionalnymi i międzynarodowymi: Rosją, Turcją oraz USA. Rozważania zamyka analiza dotycząca obecnej sytuacji na linii frontu oraz konsekwencji ponownego wybuchu konfliktu.
autor: Elżbieta Kustra
informacje bibliograficzne: Praca magisterska obroniona w Instytucie Stosunków Międzynarodowych na Wydziale Dziennikarstwa i Nauk Politycznych Uniwersytetu Warszawskiego, promotor dr hab. Stanisław Bieleń
zawartość: 95 stron, mapy, tabele
streszczenie: Niniejsza praca jest próba analizy roli, jaka pełni region Kaukazu Południowego na światowym rynku surowców energetycznych. Poprzez charakterystykę istniejących
i projektowanych rurociągów został przedstawiony potencjał tego regionu jako korytarza
przesyłowego dla ropy naftowej i gazu ziemnego. Dokonano również analizy polityki państw
trzecich zainteresowanych tym obszarem ze względu na strategiczne znaczenie zasobów
energetycznych. Przedstawiono cele poszczególnych krajów oraz metody i środki ich
oddziaływania na państwa zakaukaskie. Pokazano również specyfikę regionu, sytuację
ekonomiczną i polityczna Gruzji, Armenii i Azerbejdżanu oraz scharakteryzowano ich
politykę uwzględniającą wymienione czynniki wewnętrzne i zewnętrzne. Tezą jest
stwierdzenie, iż biegnące w tym regionie rurociągi determinują polityką państw, natomiast
sam region dzięki swojemu położeniu odgrywa duże znaczenie w globalnej energetyce.
autor: Krzysztof Dąbrowski
informacje bibliograficzne: Pracy magisterskiej obronionej w Instytucie Krajów Rozwijających się, na Uniwersytecie Warszawskim, promotor prof. UW Mirosława Czerny
zawartość: 16 stron; mapy, tabele
streszczenie: Autor przedstawia regionalne zróżnicowanie Gruzji i próbuje odpowiedzieć na pytania o przyczyny oraz implikacje tej różnorodności. Wiele miejsca zajmują kwestie regionalizmów, również w ich skrajnej formie takiej jak separatyzm i secesjonizm. Autor roztrząsa m.in. znaczenie autonomii terytorialnych, jako podłoża do rozwoju późniejszych konfliktów w Abchazji i Osetii Południowej a także porusza ważne choć mało znane zagadnienia tzw. rejonu galskiego oraz Wąwozu Kodorii w Abchaskiej Republice Autonomicznej.
autor: Jan Brodowski
informacje bibliograficzne: [w:] "Pro Georgia. Journal of Kartvelological Studies", Center for East European Studies, Oriental Institut Warsaw University, Warsaw-Varsovie 2005, vol. 12, s. 153-164.
zawartość: 13 stron
streszczenie: Micheil Chergiani zajmuje wybitne miejsce w historii gruzińskiego alpinizmu. Urodził się w 1932 roku, w regionie Swanetia (Gruzja) – krainie leżącej u stóp Uszby, która jest nazywana „Matternhornem Kaukazu”. Dorastał w rodzinie o wspaniałych tradycjach wspinaczkowych. Chergiani wspinał się w Kaukazie, gdzie wytyczył ekstremalnie trudne drogi m.in. na ścianach Donguz-Orun (1957 r.) i Uszby (1964 r.), a także w Pamirze, w którym zdobył Pik Rewolucji (1953 r.) oraz wspiął się nową, piękną „drogą gruzińską” na Pik Komunizmu (1959 r.). Wielokrotnie zdobywał mistrzostwo Związku Radzieckiego we wspinaczce wysokogórskiej, jak również był utytułowanym rekordzistą. Bez wątpienia należał do najlepszych alpinistów ZSRR. Wspinał się również w górach Walii i Szkocji, gdzie brytyjscy alpiniści uhonorowali go tytułem „Tygrysa Skały”. Latem 1967 r. Chergiani wspinał się w Alpach Francuskich powtarzając ściany Grand Capucin, Petit Dru i wszedł nową, wyjątkowo ciężką drogą na zachodniej ścianie Grandes Jorasses, która została nazwana “Wariantem Rosyjskim”. Jeden z najlepszych gruzińskich alpinistów zginął tragicznie w 1969 r. podczas wspinaczki we Włoskich Dolomitach
autor: dr Marika Pirveli
informacje bibliograficzne: [w:] Turyzm, t.10, z.2, 2000, s.5-30
zawartość: 17 stron
streszczenie: Artykuł ma charakter przeglądowo-informacyjny i stanowi próbę naświetlenia (a nie wartościowania) jedynie wybranych walorów geograficznych, przyrodniczych, socjokulturowych i historycznych Gruzji, które według autorki - dyletantki z zakresu badań na rzecz Geografii Turyzmu - w przyszłości mogą stanowić również o walorach turystycznych Kaukazu.
- 1 - 2 dalej