strona główna GRUZJA - historia Antyczne początki

Antyczne początki

Źródła narodu i państwa gruzińskiego sięgają głęboko w starożytność. Jednak bez wątpienia można uznać Gruzję za rówieśniczkę starożytnej Grecji i Rzymu a spadkobierczynię Imperium Hetytów i Urartu. Muszki, Tubalowie, Kolchowie i Dajanowie to nazwy plemion wymieniane w kronikach asyryjskich z drugiego tysiąclecia przed Chrystusem. Stworzyły one zręby etnosu gruzińskiego. Część z nich wyodrębniła się z ludów zamieszkujących hetyckie państwo, inne już wcześniej zamieszkiwały ziemie nad Morzem Czarnym. Każdy późniejszy najazd oraz rozpad pobliskich imperiów dostarczał kolejnych "domieszek" etnicznych, jak np. po upadku potężnego ongiś Urartu.

Pierwszymi organizmami politycznymi ludności proto-gruzińskiej były związki i federacje plemienne Muszków, Dajanów czy choćby Kolchów. Za najdawniejsze gruzińskie państwa uchodzą Kolchida nad Morzem Czarnym i Iberia w środkowej części dorzecza Mtkwari (Kury). Kolchidzcy królowie prowadzili ożywioną wymianę handlową w basenie Morza Śródziemnego za pośrednictwem licznych greckich faktorii, które od siódmego wieku przed Chrystusem (BC) zakładało na czarnomorskim wybrzeżu miasto Milet. Zalążkiem wielu dzisiejszych miast portowych były dawne greckie kolonie. Kolchowie kupowali wyroby greckiego rzemiosła, oliwę, wino, zaś do Grecji trafiały skóry, złoto, wosk, konopie, niewolnicy i piękne niewolnice oraz... miejscowe mity. Pierwowzorem dla Prometeusza stał się gruziński Amirani, który za pomoc okazaną ludziom i przechytrzenie bogów cierpiał męki na górze Kazbek (gruz. Mkinwarcweri). Z kolei znana w Europie wyprawa Jazona jest echem kolonizatorskich akcji i poszukiwania surowców w odległych krainach. Mityczne "złote runo" to wyraźne nawiązanie do techniki pozyskiwania kruszcu w krainie Swanetia (w północnej części Gruzji) przez miejscowych górali, którzy odsiewali złoto z piasku rzecznego o za pomocą owczej skóry. Nawet dziś można spotkać Swanów stosujących tę metodę.

Stolicą Kolchidy było miasto Ciche-Godżi (grecka nazwa Archaeopolis), położone u stóp Gór Egryjskich, zaś królowie Iberii rezydowali w Mcchecie. Dziś w Nokalakwei stoją imponujące ruiny Ciche-Godżi a na obrzeżach współczesnej Mcchety można spotkać pozostałości starożytnego miasta.

W 63 r. przed Chrystusem Rzymianie pod wodzą Pompejusza opanowali Kolchidę a po ciężkich bojach, również Iberię. Panowanie rzymskie nie było zbyt uciążliwe, gdyż w peryferyjnych częściach Imperium władza Rzymu opierała się na miejscowych, wasalnych władcach zwanych eufemistycznie "sojusznikami Rzymu". W owym czasie bujnie rozwijał się handel, wznoszono fortyfikacje, budowano drogi i budynki publiczne (gmachy, amfiteatry, łaźnie). Okazałą pamiątką rzymskiej obecności jest świetnie zachowana twierdza w nadmorskim Gonio nieopodal Batumi. Aż osiem z zachowanych do dziś baszt wznieśli właśnie Rzymianie.