Źródła narodu i państwa gruzińskiego sięgają głęboko w starożytność. Jednak bez wątpienia można uznać Gruzję za rówieśniczkę starożytnej Grecji i Rzymu a spadkobierczynię Imperium Hetytów i Urartu. Muszki, Tubalowie, Kolchowie i Dajanowie to nazwy plemion wymieniane w kronikach asyryjskich z drugiego tysiąclecia przed Chrystusem. Stworzyły one zręby etnosu gruzińskiego. Część z nich
wyodrębniła się z ludów zamieszkujących hetyckie państwo, inne już wcześniej zamieszkiwały ziemie nad Morzem Czarnym. Każdy późniejszy najazd oraz rozpad pobliskich imperiów dostarczał kolejnych "domieszek" etnicznych, jak np. po upadku potężnego ongiś Urartu.
Pierwszymi organizmami politycznymi ludności proto-gruzińskiej były
związki i federacje plemienne Muszków, Dajanów
czy choćby Kolchów. Za najdawniejsze gruzińskie państwa
uchodzą Kolchida nad
Morzem Czarnym i Iberia w
środkowej części dorzecza Mtkwari (Kury). Kolchidzcy
królowie prowadzili ożywioną wymianę handlową w basenie
Morza Śródziemnego za pośrednictwem licznych greckich
faktorii, które od siódmego wieku przed
Chrystusem (BC) zakładało na czarnomorskim wybrzeżu miasto Milet.
Zalążkiem wielu dzisiejszych miast portowych były dawne greckie kolonie. Kolchowie
kupowali wyroby greckiego rzemiosła, oliwę, wino, zaś do Grecji
trafiały skóry, złoto, wosk, konopie, niewolnicy i piękne
niewolnice oraz... miejscowe mity. Pierwowzorem
dla Prometeusza stał się gruziński Amirani,
który za pomoc okazaną ludziom i przechytrzenie
bogów cierpiał męki na górze Kazbek (gruz.
Mkinwarcweri). Z kolei znana w Europie wyprawa
Jazona jest echem kolonizatorskich akcji i poszukiwania
surowców w odległych krainach. Mityczne "złote runo" to wyraźne nawiązanie
do techniki pozyskiwania kruszcu w krainie Swanetia (w
północnej części Gruzji) przez miejscowych
górali, którzy odsiewali złoto z piasku rzecznego
o za pomocą owczej skóry. Nawet dziś można spotkać
Swanów stosujących tę metodę.
Stolicą Kolchidy było miasto
Ciche-Godżi (grecka nazwa Archaeopolis), położone u
stóp Gór Egryjskich, zaś królowie
Iberii rezydowali w Mcchecie.
Dziś w Nokalakwei stoją imponujące ruiny Ciche-Godżi a na obrzeżach
współczesnej Mcchety można spotkać pozostałości starożytnego
miasta.
W 63 r. przed Chrystusem Rzymianie pod
wodzą Pompejusza opanowali Kolchidę a po ciężkich bojach,
również Iberię. Panowanie rzymskie nie było zbyt uciążliwe,
gdyż w peryferyjnych częściach Imperium władza Rzymu opierała się na
miejscowych, wasalnych władcach zwanych eufemistycznie "sojusznikami
Rzymu". W owym czasie bujnie rozwijał się handel, wznoszono
fortyfikacje, budowano drogi i budynki publiczne (gmachy, amfiteatry,
łaźnie). Okazałą pamiątką rzymskiej obecności jest świetnie zachowana twierdza w nadmorskim Gonio
nieopodal Batumi. Aż osiem z zachowanych do dziś baszt wznieśli właśnie
Rzymianie.