zdjęcia i fotografie góry Kaukaz, Gruzja, Armenia, Azerbejdżan, turystyka, podróże, wyprawy, gospodarka, bezpieczeństwo, zabytki, zwiedzanie, trekking, Morze Czarne, wybrzeże, Tbilisi, Batumi, Mccheta, Kazbek, Kazbegi, Wardzia

Gelati (ang. Gelati) romb

Gruzja, zabytki, Gelati

lokalizacja: 11 km na północny-wschód od Kutaisi, region Imeretia

Gelati jest obowiązkowy punktem zwiedzania Gruzji. Znakomicie zachowany zespół klasztorny z XII w., świetne freski czy manuskrypty mające ponad 500 lat to wystarczające zachęty dla turystów. Wartość Gelati doceniło UNESCO wpisem na listę światowego dziedzictwa kulturalnego i przyrodniczego (nr 710 – wspólna pozycja Gelati i katedry w Kutaisi).

Klasztor powstał w złotych czasach gruzińskiej monarchii i wspaniałego rozkwitu kultury. Jego fundatorem był król Dawid Budowniczy (gruz. Dawit Agmaszenebeli). Jego grobowiec znajduje się w świątynnym murze.

Przez kilkaset lat w Gelati mieściła się akademia nauk teologicznych i kultury. Przez długi czas był to najważniejszy ośrodek oświecenia na ziemiach gruzińskich. Ówcześni nazywali gelacką akademię drugim Atos i „Nową Helladą” Wielu z naukowców pracujących w Gelati działało później w innych akademiach Gruzji, a także daleko poza jej granicami (m.in. w Palestynie, i na górze Atos). Najbardziej znanymi byli Joann Petritsi i Arsen Ikaltoeli.

Gruzja, zabytki, Gelati, freski

Zespół klasztorny składa się m.in. z kościoła p.w. Narodzenia Matki Bożej (XII w.), kościoła Św. Grzegorza (XIII w.), dwupoziomowego kościoła Św. Mikołaja (XIII-XIV w.), dzwonnicy wybudowanej nad źródłem, kruchty. Całość otaczają pradawne mury obronne.

W całym zespole klasztornym najważniejszą budowlą jest katedra z XIII w. W świątyni tej wykorzystano system krzyżowo-kopułowy. Fasada wschodnia nie jest tu zakończona płaską ścianą, lecz trzy apsydy są wysunięte z lica ściany (w Gruzji wschodnie było to wówczas rzadkością). Dodatkowo apsyda ołtarzowa nie jest półokrągła lecz pięcioboczna, a każda z tych płaszczyzn pokryta została dekoracyjną arkadą tej samej wysokości.

Gruzja, zabytki, Gelati

Nad częścią centralną wznosi się kopuła, gdzie przejście do bębna wykonano za pomocą żagielków. Zasadnicza bryła świątyni została urozmaicona narteksami, dobudowanymi z trzech stron i organicznie powiązanymi z korpusem. Poszczególne fasady zostały ozdobione charakterystycznymi arkadami. Ornamentalny wystrój świątyni nigdy nie został dokończony. W katedrze zachowały się wspaniałe freski pochodzące z XII–XVIII wieku. Pokrywają one praktycznie całe wnętrze świątyni. Najcenniejszym zabytkiem jest tu jednak niezwykła mozaika z XII wieku, zdobiące konchę apsydy ołtarzowej (zgodnie z tradycją sztuki gruzińskiej). W centrum kompozycji na złotym tle przedstawiona została Matka Boska z Dzieciątkiem i adorującymi postaciami archaniołów Michała i Gabriela z obu stron. Takie połączenie fresków i mozaiki nie znajduje analogii w sztuce bizantyjskiej.

Wszelkie prawa zastrzeżone © Copyright by kaukaz.pl