strona główna GRUZJA - kultura i tradycje Architektura gruzińska mała – wielka świątynia Dżwari

mała – wielka świątynia Dżwari

świątynia Dżwari z daleka

Już z daleka Dżwari wywiera niesamowite wrażenie. Wznosi się na szczycie góry wzbudzając złudzenie, że stanowi jej naturalną kulminację. Wiele innych gruzińskich świątyń jest podobnie usytuowanych, tworząc z rzeźbą terenu harmonijną całość. Bez wątpienia należy uznać Dżwari za przykład najwspanialszych dzieł architektury gruzińskiej. Została wzniesiona na przełomie VI i VII wieku w miejscu, gdzie niegdyś mieściła się prastara pogańska świątynia. A w późniejszym okresie, już po przyjęciu chrześcijaństwa postawiono drewniany krzyż.

Pomimo niewielkich rozmiarów a dzięki doskonałym, harmonijnym proporcjom budowla ta robi wrażenie niezwykle majestatycznej. Nad bryłą świątyni wyraźnie dominuje kopuła z ośmiobocznym bębnem. Jej wymiary określają proporcje dla poszczególnych elementów bryły, które rozchodzą się stopniowo uskokami od bębna kopuły. Całość jest całkowicie symetryczna. Tę zewnętrzną logikę można odnaleźć również we wnętrzu - jest to jedna z najważniejszych cech całej architektury gruzińskiej. Znajdująca się w samym centrum kopuła wspiera się na bębnie, a przejście do kwadratu dolnej części rozwiązano tu za pomocą tromp.

Tympanon przedstawiający
Podniesienie Krzyża Św.

W Dżwari po raz pierwszy architekt zainteresował się nie tylko wystrojem wnętrza, ale również fasad budowli. Zostały one ozdobione płaskorzeźbami przedstawiającymi m.in. fundatorów świątyni. Na tympanonie, nad południowym wejściem znajduje się ciekawa płaskorzeźba, tj. Podniesienie Krzyża św. - temat bardzo popularny w sztuce starochrześcijańskiej - równoramienny krzyż w medalionie podtrzymują aniołowie.

Plan oraz bryła świątyni stały się wzorem, do którego bardzo często nawiązywano w późniejszych czasach. Zabytki te pokazują wyraźnie, że sztuka gruzińska różni się znacznie od bizantyjskiej. Dotyczy to zarówno rozwiązań konstrukcyjnych jak i dekoracji. W sztuce bizantyjskiej najważniejsze jest bowiem wnętrze, na nim skupia się cała uwaga artysty, wygląd zewnętrzny odgrywa rolę drugorzędną. Kopuła wspiera się na żagielkach i nie stanowi głównego akcentu w zewnętrznym wyglądzie.